Έκδοση βιβλίου (επιλογές)

Πολλοί ασχολούνται με την συγγραφή. Και έρχεται κάποτε η ώρα το πόνημα τους να γίνει βιβλίο. Και τότε ψάχνουν τρόπους για το πως θα γίνει ή υλοποίηση του.

Οι βασικές επιλογές είναι τρείς.

Η πρώτη επιλογή για έναν συγγραφέα είναι η έκδοση μέσω κάποιου εκδοτικού οίκου, ο οποίος αναλαμβάνει εξολοκλήρου τα έξοδα της έκδοσης, της διανομής και της διαφήμισης του βιβλίου. Αναμφίβολα, αυτή είναι η ιδανική περίπτωση, καθώς επιτρέπει στον συγγραφέα να επικεντρωθεί καθαρά στο δημιουργικό κομμάτι, αφήνοντας όλα τα υπόλοιπα σε επαγγελματίες. Ωστόσο, η επιλογή ενός έργου από εκδοτικό οίκο –ειδικά όταν πρόκειται για νέο ή άγνωστο συγγραφέα– είναι μια διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη. Οι εκδότες δίνουν κατά κανόνα προτεραιότητα σε ήδη καταξιωμένους συγγραφείς ή σε έργα που εγγυώνται εμπορική επιτυχία, ενώ ο αριθμός των τίτλων που εκδίδουν κάθε χρόνο είναι περιορισμένος. Έτσι, πολλά αξιόλογα έργα απορρίπτονται όχι λόγω ποιότητας, αλλά λόγω στρατηγικής επιλογής και εμπορικών προτεραιοτήτων.

Η δεύτερη επιλογή είναι η συνεργασία με εταιρείες vanity press. Σε αυτή την περίπτωση, ο συγγραφέας καλείται να πληρώσει ο ίδιος όλα τα έξοδα της έκδοσης, από τη σελιδοποίηση και το εξώφυλλο μέχρι την εκτύπωση και τη διανομή. Αν και μπορεί να φαίνεται δελεαστική, η λύση αυτή συχνά δεν ωφελεί ουσιαστικά τον δημιουργό. Οι εταιρείες αυτού του τύπου αποκομίζουν το δικό τους κέρδος προκαταβολικά, χωρίς να δεσμεύονται για την πραγματική προώθηση του έργου, ενώ τα δικαιώματα και η διανομή παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εκτός ελέγχου του συγγραφέα. Συχνά, ο συγγραφέας βρίσκεται να έχει πληρώσει ένα σημαντικό ποσό, χωρίς να έχει στα χέρια του ένα αξιόπιστο δίκτυο πωλήσεων ή πραγματική αναγνώριση.

Η τρίτη και, κατά τη γνώμη μου, πιο ειλικρινής και δημιουργική λύση είναι η προσωπική αυτοέκδοση. Σε αυτή την περίπτωση, ο συγγραφέας αναλαμβάνει εξολοκλήρου την ευθύνη για το έργο του, επιλέγοντας τους κατάλληλους συνεργάτες (επιμελητή, διορθωτή, γραφίστα, τυπογράφο κ.λπ.) και διαχειρίζεται ο ίδιος την έκδοση, τη διάθεση και την προώθηση του βιβλίου του. Μπορεί να φαίνεται απαιτητική διαδικασία, όμως προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα: πλήρη έλεγχο του περιεχομένου, της αισθητικής, της τιμής και των δικαιωμάτων. Ο συγγραφέας διατηρεί την πνευματική και οικονομική κυριότητα του έργου του και είναι αυτός που επωφελείται οικονομικά από κάθε πώληση.

Επιπλέον, η εποχή μας ευνοεί την αυτοέκδοση περισσότερο από ποτέ. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες πώλησης και οι σύγχρονες μέθοδοι εκτύπωσης κατ’ απαίτηση (print on demand) δίνουν στους δημιουργούς εργαλεία που παλαιότερα ήταν διαθέσιμα μόνο σε μεγάλους εκδότες. Με σωστή οργάνωση, ένα καλό βιβλίο μπορεί να βρει το κοινό του, ακόμα και χωρίς τη «βιτρίνα» ενός εκδοτικού οίκου.

Αν ένα έργο δεν γίνει δεκτό από κάποιον εκδοτικό οίκο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει να εκδοθεί. Αντίθετα, η προσωπική αυτοέκδοση μπορεί να αποδειχτεί όχι μόνο μια ικανοποιητική διέξοδος, αλλά και μια ενδυναμωτική εμπειρία για τον συγγραφέα. Αρκεί το έργο να βρει τους πρώτους 50 αναγνώστες του – αριθμός που μπορεί να καλυφθεί από τον στενό κύκλο επαφών, και σταδιακά να διευρυνθεί με στοχευμένη προώθηση, θετικές κριτικές και επιμονή. Πολλοί συγγραφείς ξεκίνησαν από την αυτοέκδοση και έφτασαν να χτίσουν πιστό κοινό ή και να συνεργαστούν αργότερα με εκδοτικούς οίκους από θέση ισχύος.

Συμπερασματικά, θα ήθελα να πω το εξής:

Μη ξεπουλήσετε την έμπνευση και τον κόπο σας. Αν πιστεύετε στο έργο σας, δώστε του την ευκαιρία να υπάρξει. Η προσωπική αυτοέκδοση δεν είναι λύση ανάγκης — είναι μια πράξη δημιουργικής αυτονομίας, αξιοπρέπειας και πίστης στο δικό σας όραμα. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί, θα βρει τον δρόμο του — αρκεί να του τον ανοίξετε.

Χρήστος Παπαχρυσάφης